قۆناعی سێیەم لە توێژینەوەی کلیر کە ترشی بێمپۆدۆییک بە پلاسیبۆ بەراورد دەکات نیشانی دا کە ئەو ترشە بە شێوەکی بەرچاو رووداوەکانی دڵ وبۆڕییەخوێنەکان کەمدەکاتەوە لەو نەخۆشانەی بەرگەی دەرمانەکانی ستاتین ناگرن. ئەو دەرمانە کۆلسترۆلی ئێل دی ئێلی بە رێژەی ٢١ لە سەدا کەم دەکاتەوە. شەپڕەی دڵ بە رێژەی ٢٣ لە سەدا و پێویستی کردنەوەی بۆڕییەخوێنەکانی دڵ بە رێژەی ١٩ لە سەدا کەم دەکاتەوە. ئەو نەخۆشانەی بەرگەی ستاتینیان نەدەگرت، هیچ کێشەیان لەگەڵ ئەو دەرمانە نەبوو. چ ئەوانەی وەک رێگری یەکەمی و چ ئەوانەی وەک رێگری دووەمی بەکاریان دەهێنا. بەکارهێنانی ئەو دەرمانە لەگەڵ ئەزێتیمیب بڕی ئێل دی ئێڵ بە رێژەی لە سەدا ٤٠ کەمدەکاتەوە، واتە هەمان کاریگەری ٤٠ مگم سیمڤاستاتین یان ٢٠ مگم ئەتۆرڤاستاتینیان دەبێت پێکەوە. شێوازی کارکردنی ترشی بێمپێدۆیک: رێکاری توێژینەوەکە: ١٣٩٧٠ نەخۆش کە ٤٨% ژن بوون لە ٣٢ وڵات بەشدار بوون، هەموو ئەوانە بوون کە نەیاندەتوانی ستاتین وەربگرن لەبەر کاریگەری لاوەکی. هەمووشیان لەوانە بوون کە بەرترسی نەخۆشیەکانی دڵ وبۆریەخوێنکانیان بەرز بوو. نەخۆشەکان. ئەنجام: تێکڕای کۆلسترۆلی ئێڵ دی ئێڵ لە هەردوو گرووپەکە لەسەرتا ١٣٩مگم\دێسیلیتەر بوو. پاش شەش مانگ رێژەی دابەزینی کۆلسترۆلەکە لە گرووپی بێمپێدۆیک ٢٩.٢ مگم\دێسیلیتەر زیاتر بوو لە گرووپی پلاسیبۆ واتە ٢١.١% دابەزین. توێژەرەوە: Steve Nissen et al ژێدەر: N Engl J Med ١٣ نیسانی ٢٠٢٣ PMID: 36876740 DOI: 10.1056/NEJMoa2215024

توێژینەوەیێک لەلایەن زاناکانی کۆلیژی پزیشکی زانکۆی ماس چان Umass Chan Medical School و شارۆن کانتۆر، و جێنا م. وایلن، ڕوونکردنەوەیەکی نوێ دەخاتە ڕوو بۆ چۆنیەتی کارکردنی دەرمانەکانی دژەشێرپەنجە و لەناوبردنی خانەکانی شێرپەنجەی مەمک BRCA1 و BRCA2 برکە یەک و دوو. ئەم کارە کە لەلایەن گۆڤاری نەوچەر کانسەر Nature Cancer بڵاوکراوەتەوە, دەریدەخا کە چۆن پچڕانێکی بچووک لە DNA تاکزنجیرە, فراوان بێت بۆ کەلێنێکی گەورە و لە کۆتایی دەبێتە هۆی کوشتنی خانە شێرپەنجەکانی تووشبوو بە بازدانی برکە یەک و دوو BRCA1 و BRCA2. هەردوو بۆماوەی برکە یەک و دوو رۆڵی بەرچاوییان هەیە لە چاککردنەوەی دی ئێن ئەی. بازدان لەو بۆماوانە ئەگەری شێرپەنجە زۆر زیاددەکەن. بەڵام ئەو شێرپەنجانە کە بە هۆی ئەو بازدانانە دروست دەبن هەستیارن بۆ دەرمانەکانی دژەشێرپەنجەی وەک پۆلی ئەیدیپی رایبۆس پۆلیمەرێس ئینهیبیتەر-پارپی Poly (ADP-ribose) polymerase inhibitors (PARPi). ئەو دەرمانانە زیانی وا لە دی ئێن ئەی خانە شێرپەنجەکان دەدەن کە دەبێتە هۆی مردنیان. بەڵام رێگەی ئەو جۆرە زیانانە بە رێکی نەزاندراوە و پاشان شێرپەنجەمان هەیە کە بەرگرە بەرانبەر پارپی ئەوەش چارەسەرکان ئالۆز دەکا و دەبێتە هۆی وەگەڕانی شێرپەنجەکە. بە بەکارهێنانی تەکنیکی کریسپر CRISPR ، کانتۆر و والێن توانیان پچڕانی بچووک لە تاکزنجیرەکانی چەند خانەکی شێرپەنجەیی دروستبکەن، لەوانەی ئەو خانانەی کە بازدانی برکە یەک و دوویان هەبوو بەوانەش کە ئەو بازدانانەیان نەبوو.